MGA ARALIN SA MASINING NA PAGPAPAHAYAG

 

 

Ang Pagpapahayag o Diskurso-

Diskurso ang tawag sa pagkakaroon ng makahulugang palitan ng mga pangungusap ang dalawa o higit pang tao.

 

PAGKAKAIBA NG PASULAT AT PASALITA NA DISKURSO

(Punto de Vista/ Point of View)

 

PASULAT NA DISKURSO

}  Ang pagsulat ay pagsasalin sa papel ng anumang kasangkapang maaaring magamit na mapagsasalinan ng mga nabuong salita, simbolo at ilustrasyon ng isang tao. ( Bernales, et al., 2001)

}  Ito ay kapwa fisikal at mental na aktiviti  na ginagawa para sa iba’t ibang layunin. (Bernales, et al., 2002)

}  Ayon kina Xing at Jin (1989), ang pagsulat ay isang komprehensiv na kakayahang naglalaman ng wastong gamit, talasalitaan, pagbubuo ng kaisipan, retorika at iba pang elemento.

}  Ayon naman kay Keller (1985), ang pagsulat ay isang biyaya, isang pangangailangan at isang kaligayahan ng nagsasagawa nito.

2 paraan ng pagpapahayag o diskurso

• Pasalita (verbal) – oral

• Pasulat – gumagamit ng mga ortografikong simbulo gaya ng mga letra

2 uri ng pasalitang diskurso

• Privado – sa pagitan ng dalawa o ilang tao (kumbersasyunal)

• Publiko – sa harap ng maraming tao (publikong pagsasalita

 

PASALITA SIKOLOHIKAL

-gawaing sosyal
-dahil may awdyens at may interaksyong nagaganap;
-may kagyat na pidbak sa anyong berbal at di-berbal; at
-gumagamit ng mga hudyat o paralinguistic

 LINGGWISTIKA
-maaring gumamit ng mga impormal at mga pinaikling konstruksyon ng mga salita

-maaring ulitin, baguhin at linawin ang nabitiwang salita ayon sa reaksyon ng tagapakinig
-napagbibigyan ang mga pag-uulit ng mga pahayag
-nauulit ang anumang sinabi

KOGNITIBO

-ang pagsasalita ay madaling natatamo
-natutuhan sa isang prosesong natural na tila walang hirap (ego building)

-ang pagsasalin ng “inner speech'(kaisipang binubuo bago ipahayag sa anyong pasalita) ay isang madaling proseso

 

PASULAT

SIKOLOHIKAL

-gawaing mag-isa
-isang anyo ng pakikipagtalastasan na ginagawa nang nag-iisa;

-maraming ginagawang pag-aakma ang manunulat upang maisaalang-alang
ang di-nakikitang awdyens, o mambabasa; minsan siya mismo ang gumaganap na tagabasa ng sulat na ginagawa; at

-walang kagyat na pidbak kaya’t hindi agad na mababago kung ano ang naisulat
-kailangang panindigan kung ano ang naisulat

 LINGGWISTIKA
-kailangang mahusay ang paglalahad ng kaisipan upang makatiyak na malinaw ang dating sa mambabasa.
-mas mahaba ang konstruksyon ng mga pangungusap at may tiyak na estrukturang dapat na sundin.

 KOGNITIBO
-natutuhan sa paaralan at kailangan ang pormal na pagtuturo at pagkatuto;
-mahirap ang pagbubuo ng isusulat na mga ideya kaysa pagsasabi nito; at

-karamihan sa karanasan ng mga bata sa pagsulat ay hindi maganda kaya ang gawaing ito’y ego-destructive lalo na kung ang sulatin ay sa W2 (pangalawang wika)

 

Sosyo-Kognitibong Pananaw sa Pagsulat

}  Sosyo- ito ay isang salitang tumutukoy sa lipunan ng mga tao. Samantalang ang kognitib naman ay tumutukoy sa pag-iisip.

}  Ang sosyo-kognitibong pananaw sa pagsulat ay isang paraan ng pagtingin sa proseso ng pagsulat.

}  Ang pagsulat ay kapwa isang komunikasyong intrapersonnal at interpersonal.

}   Isa itong proseso ng pakikipag-usap sa sarili sa pamamagitan ng pagsagot sa mga tanong na tulad ng:

       1. Ano ang aking isusulat?

       2. Paano ko iyon isusulat?

       3. Sino ang babasa ng aking isusulat?

       4. Ano ang nais kong maging reaksyon ng babasa sa aking isusulat?

}  Ang pagsulat ay isang biswal na pakikipag-ugnayan.Ito ay isang gawaing personal at sosyal.

}  Anuman ang layunin sa pagsulat, mahalagang maunawaan na ang pagsulat ay isang multi-dimensyonal na proseso.

Dalawang dimensyon sa pagsulat:

1. Oral Dimensyon

• Kapag ang isang indibidwal ay nagbabasa  ng isang tekstong isinulat,masasabing nakikinig na rin siya sa iyo.

• Ang pagsulat ay isang pakikipag-usap sa mga mambabasa.

2. Biswal na Dimensyon

• Ang dimensyong ito ay mahigpit na nauugnay sa mga salita o lenggwaheng ginamit ng isang awtor sa kanyang teksto na inilalahad ng mga nakalimbag na simbulo.

• Sa dimensyong ito, kailangang maisaalang- alang ang mga kaugnay na tuntunin sa pagsulat upang ang mga simbulong nakalimbag na siyang pinakamidyum ng pagsulat ay maging epektib at makamit ang layunin ng manunulat.

 

MGA PANANAW SA PAGSULAT

• Ayon kay Donald Murray, ang pagsulat ay isang eksplorasyon-pagtuklas sa kahulugan, pagtuklas sa porma- at ang manunulat ay nagtatrabaho nang pabalik-balik nagtutuon sa isa sa mga batayang kasanayan sa bawat panahon nang kanyang matuklasan kung ano ang kanyang isusulat at kung paano niya iyon maipapahayag nang episyente.

 

Ayon pa kay Murray, ang pagsulat at isang prosesong rekarsib o paulit-ulit.

                 “Writing is rewriting”.

                                            

• Matapos diumanong magsulat, magsisimula na namang panibago ang bagong pagsulat.

 

Paglalarawan ni Murray sa mabuting manunulat – “A good writer is wasteful”.

Metapora ni Murray:

He saws and shapes and cuts away, discarding wood… The writer cannot build a good strong piece of writing unless he has gathered an abundance of fine raw materials.

• Sinabi ni Ben Lucian Burman na I am a demon on the subject of revision.I revise,revise,revise,until every word is what I want.

 

PASALITANG DISKURSO

}  Ang pananaw sa pagsasalaysay ay umaayon sa papel na ginagampanan o sa posisyong ginagampanan o kinalalagyan ng tagapagsalaysay sa pagkukwento

}  Unang panauhang pananaw

 – ang tagapagsalaysay ang gumaganap na pangunahing tauhan. Siya ang nagsisiwalat sa mga pangyayari ayon lamang sa sarili niyang karanasan

-kapansin-pansin ang panghalip panaong “Ako”

}  Ikalawang panauhang pananaw

–         Ang pangyayari ay inihahayag ayon sa pagkakasaksi

}  Ikatlong panauhang pananaw

–         Ang tagapagsalaysay ay humihiwalay, ganap na lumalayo sa kwento, kaya parang Diyos niyang nakikita ang lahat, naririnig ang lahat at nalalaman ang lahat ng nangyayari pati nasasaisip at nasasaloob ng mga tauhan

 

Mga Panghalip Panao

}  (Personal Pronoun)
Halimbawa: ako, ko, akin, amin, kami, kayo, atin, inyo, kita, kata, mo, siya, kanila, siya, kanya

 

Paglinang ng Ideya

• Pagpili ng Paksa

-pumili ng paksa na may malawak na kabatiran at lubos na kawiwilihan

*brainstorming

*partikular na isyu, mga espesyal na gawain, at mga personal na bagay na pagkakainteresan

 

2. Awdyens/tagapakinig/mambabasa

– isaalang-alang ang demografik na katangian- edad, edukasyon, kasarian, okupasyon, kultural na kaligiran o bakgrawn, lahi, relihiyon, nasyunalidad, mga hiyografik na pinanggalingan at kinamimiyembrohan

 

3. Layunin

               a. mabigyang-aliw ang mga tagapakinig

               b. maipaunawa ang impormasyon

               c. mahikayat na baguhin ang dating    paniniwala

 

Organisayon ng Diskurso

n  1. Kaisahan– ang pangkat ng mga pangungusap ay umiikot sa iisang pangkalahatang ideya, may isang paksang pangungusap na nagsisilbing gabay sa pagbuo ng mga suportang pangungusap. Tumutukoy ang kaisahan sa isang tiyak na katangian o aspeto ng pagpapahayag. Sa literal na kahulugan, ito ay “magkakalapit lahat”. Ang kaisahan sa pagpapahayag ay nangangahulugan na ang lahat ng mga ideya sa talata ay makinis na tumatakbo mula sa isang pangungusap. Sa pamamagitan ng kaisahan sa pagpapahayag, ang mga mambabasa o tagapakinig ay magkakaroon ng kadalian sa pag-unawa sa mga ideyang iyong ipinahahayag.

•  Kaugnayan– dapat na magkakaugnay ang mga pangungusap upang magpatuloy ang daloy ng diwa buhat sa simula hanggang dulong pahayag.  Mahalaga ang papel ng mga salita na ginagamit bilang mga tagapag- ugnay sa talata. Ito ay nagsisilbing tulay sa pagitan ng mga bahagi ng pahayag. Ito ay mga palatandaan na tumutulong sa mga mamababasa at tagapakinig para mabigyang- kahulugan ang mga gustong iparating ng tagapagsalita o ng manunulat. Tumutulong din ito upang madala ang diwa ng isang pangungusap patungo sa isa pang pangungusap, talata patungo sa iba pang talata sa iba pang salita o mga parirala. At panghuli, ang pang-ugnay ay tumutulong din upang mapag-ugnay ang mga pangungusap at mga talata upang mapakinis ang takbo ng pahayag para hindi magkaroon ng biglaang pagtalon o pagputol ng mga ideya.

 

 

Mga halimbawa ng pang-ugnay:

Pagdaragdag- at, ulit, pagkatapos, bukod, ano pa
Paghahambing- pero, sa kabilang banda, subalit, gayon man
Pagpapatunay- kung saan, dahil sa, para sa , tunay na, sa katunayan
Pagpapakita ng oras- kaagad, pagkatapos, sa lalong madaling panahon, sa wakas, noon

Pag uulit- sa madaling salita, gaya ng sinabi ko, tandaan
Pagbibigay diin- tiyak, labis, talaga, sa katunayan
Pagpapakita ng Pagkakasunud sunod- Una, pangalawa, pangatlo, a,b,c

Pagbibigay halimbawa- halimbawa, sa ganitong klase, sa ganitong pagkakataon,
Pagbubuod o Pagbibigay ng Kongklusyon- sa madaling salita, bilang resulta, kaya naman, sa pagbubuod

 

• POSISYON – Tumutukoy ang paraang ito sa kinalalagyan o posisyon ng paksang pangungusap sa loob ng talata.

• PROPORSYON – Nakasalalay sa pamamaraang ito kung ano at gaano kalawak ang gagawing pagtatalakay sa isang paksa.

• Pagbibigay-diin – ang pangunahing layunin ay bigyang-diin ang mahalaga at ialis ang mga walang saysay

•  

PAG UULIT NG SALITA AT TUNOG – Ginagamit upang magbigay diin.

 

Mga Personal na Diskurso

(Ang personal na diskurso ay nagpapakita ng sariling karanasan ng sumulat.)

 

1. Talaarawan

2. Dyornal

3. Awtobiyograpiya

4. Repleksyon

 

Talaarawan

• Personal na pangyayari sa sarili

—  isang talaan ng mga pangyayari, mga pakikipagtransaksyon, o mga observasyon na arawan o paminsang-minsang ginagawa  (Webster)

—  Pang-araw-araw na tala, lalo na ng sariling karanasan; tala pa rin ito ng mga kaisipan  (Ensayklopidya)

—  Maaring  tawaging matalik na kaibigan sapagkat dito natin nasasabi ang mga pinakapersonal na
karanasan at damdamin nation sa iba o sa ating sarili.

Diary

mula sa salitang Latin na “diarium” na nangangahulugan ng araw o day; talaan ng mga eksperiensya obserbasyon at pag-uugali

 

Dyornal

• personal na karanasan at planong pansarili

—  isang arawang tala ng mga pansariling gawain, mga repleksyon ng mga nadarama (Webster)

—  hindi lamang sa personal na karanasan ng manunulat kundi sumasaklaw rin sa mga sitwasyong may kinalaman sa ibang tao

Sangkap ng isang jornal

—  Sitwasyon o pangyayari

—  Damdamin

—  Kaisipan

Ilan sa mga dahilan sa pag-sulat ng dyornal:

• isang travelog

n  TRAVELOG – Isang uri ito ng sulatin tungkol sa diary ng paglalakbay. Noong 1903, iniukol lamang ang katawagang ito sa pagsasalita o paglelektyur tungkol sa pagbiviahe na karaniwang inaalinsabayan ng

2. laman ng mga panaginip
3. kaisipan na maaring konsepto o larawan
4. log buk
5. plano
6. batayan ng ilang sulatin gaya ng biography
7. eklektik
8. imbakan ng mga memorya

 

Ang talaarawan at jornal ay magkasingkahulugan na pwedeng pagpalitin ang gamit. Parehong de petsa ang mga tala. Parehong talaan ng mga magiging alaala bukas (Arrogante, 2009)

 

Bayograpi o Talambuhay

-tungkol sa buhay ng taong namatay na at isinulat ito hindi ng tao mismong namatay noong nabubuhay pa siya kundi ng iba na may interes sa kasaysayan sa buhay niya

Depentibong Talambuhay

-pang-iskolar na trabaho

-importanteng tao lamang ang maaaring pag-ukulan ng masusing pananaliksik at matamang panahon

Awtorisadong Talambuhay

-tungkol sa buhay ng tao na kinomisyon ng kamag-anakan, kaibigan, o kakilala ang sinumang manunulat na pawang posito lamang ang kailangang lamnin.

Karaniwang Talambuhay

-tapat sa katotohanan at tiyak ang mga katibayan para maitulad sa sarili ng mambabasa ang kanyang naging mga karanasan at pagkatao

 

Awtobiyograpi

-tungkol sa kasaysayan ng tunay na buhay ng tao na siya mismo ang sumulat

 

Repleksyon

n  Tinatalakay sa sulating ito ang mga kasaysayan ng pagbabago sa sarili
sa pamamagitan ng teksto o ng mga karanasan.

n  Personal na pagpapahayag ng iyong saloobin

n  Malalim ang pagtatalakay

Katangian:
a. sarili ang pangunahing pinagkukunan ng impormasyon 
b. naipakikita ng kaugnayan ng teksto sa iyong buhay

c. Gumagamit ng unang panauhan.

 

Mga Uri ng Pagpapahayag

a)      Pasalaysay (Naratib) – may layuning magkwento ng magkakaugnay na pangyayari; makukulay na karanasan sa buhay

Karanasang Tuwiran o Direct – ang karanasan ay maaaring makuha nang tuwiran (direct). Tuwiran ito kung galing sa sariling pagkadanas o pagkasangkot.

Karanasang Baykaryos – kung ang kaalaman ay nakukuha lamang sa iba, maaaring nabasa sa mga aklat o mga babasahin, narinig sa kung sino, nabalitaan sa mass media, o naikwento ng kapitbahay.

Uri ng Pasalaysay/ Naratib:

a)      Pagsasalaysay na totoo– base sa tumpak, tiyak at tunay na mga pangyayari

b)      Pagsasalaysay na likhang-isip – kinabibilangan n mga mito, fabula, parabola, anekdota, palaisipan, maikling kweno at nobela

Pananaw sa Pagsasalaysay- Nagsasaad ng personal na kaugnayan ng tagapagsalaysay sa paksang kanyang tinatalakay o

                                                            sa mga pangyayaring kanyang ikinukwento.

Kasangkapan sa Pagsasalaysay:

a)      Tema – may kabuluhan sa kinauukulan – nakikinig, bumabasa, o nanonood

b)      Tauhan – ang nag-iisip at kumikilos sa kwento kaya nagkakaroon ng mga pangyayari

c)      Aksyon o Pangyayari – ang aksyon ang kalansay na kinakapitan ng iba pang mahahalagang sangkap para mabuo ang anyong kalamnan

d)      Tagpuan – pook at panahon ang ipinakakahulugan ng tagpuan sa salaysay

e)      Himig – kung papaano isinasalaysay ang isang pangyayari o ang anumang materyal para lumabas nang naaayon sa kagustuhang mangyari ng tagapagsalaysay

 

b)      Paglalarawan (Deskriptib) – Naglalayong makabuo ng imahe o larawan sa isip ng mga mambabasa o tagapakinig;                pagpapahayag ng ating nakikita, naririnig at nadarama

 

Uri ng Paglalarawan:

• Pangkaraniwang Paglalarawan – nagbibigay lamang ng kabatiran sa inilalarawan, hindi ito naglalaman ng damdamin at kuro-kuro

Konkretong Paglalarawan –  ito ay naglalarawan ng literal at ginagamit dito ang nga pangkaraniwang paglalarawan gaya ng ,maganda ,maayos,malinis atbp..

 

• Masining na Paglalarawan – ang guni-guni ng bumabasa ay pinagagalaw upang makita ang isang buhay na buhay na larawan

Abstraktong Paglalarawan – naglalarawan na gumagamit ng nga di literal na paglalarawan inaaniban ito ng mga idyomatikong paglalarawan.Sangkot ang sariling damdamin ng sumusulat at gumagamit ng mga tayutay sa ganitong uri ng paglalarawan

               Hakbanging Dapat Tandaan Tungo Sa Mabisang Paglalarawan:

• Pagpili ng Paksa – Isinasaalang-alang ang malawak na kaalaman o pagkakilala sa tao o lugar na  Ilalarawan; tulad sa ibang uri o anyo ng sulatin, ang paksa ang laging unang isinasaisip

• Pagbuo ng Pangunahing Larawan – ito ang pangkalahatang kabuuan ng isang tao, hayop, bagay,  pook, o pangyayari na nais agad maitanim sa isip ng mambabasa o tagapakinig.

• Pagpili ng Sariling Pananaw – pansariling pagtingin ng tagapaglarawan

• Pagkakaroon ng Kaisahan – bawat detalyeng babanggitin sa paglalarawan dapat ay tumutulong sa pagbuo o kabuuan ng isang pangunahing bagay o anupamang inilalarawan.

• Pagpapayabong sa mga Aspetong Isasama sa Paglalarawan – Hindi lamang mga nagkakauri-uring katangian ang dapat na isama sa paglalarawan, mas mainam kung mapalulutang lalo ang kaibahan nito sa lahat ng mga kauri.

 

c)      Paglalahad (Ekspositori) – Tungkulin nito na humanap ng kalinawan at humawi sa ulap ng pag-aalinlangan.

pagpapaliwanag; ginagamit sa pagsagot sa mga tanong na nangangailangan ng pagsasanay na kasagutan, pagsulat ng mga ulat tungkol sa Agham at Kasaysayan, pagsusuri sa maikling kwento at mga nobela at pagpapaliwanag sa iba’t ibang aralin sa paaralan

Expository Writing

—  Madalas makita sa araw-araw nating binabasa tulad ng teksbuk, editoryal, artikulo sa dyaryo

—  Pagpapaliwanag na obhektibo

 

Mga Bahagi ng Paglalahad

1. Simula– magpapasya kung ipagpapatuloy ng bumabasa ang pagbasa ng katha

               a. Katanungan

               b. Pangungusap na makatawag-pansin

               c. Pambungad na pasalaysay

               d. Isang salitain

               e. Isang sipi

               f. Mabatas na pangungusap

               g. Tahasan o tuwirang simula

        2. Katawan – nilalaman ng isang pahayag

        3.  Wakas – maaaring buod, tanong, panghuhula sa maaaring mangyari, pagsariwa sa suliraning binanggit sa simula, pagamit ng    kasabihan o siping angkop sa akda

                                                      

       Mga Kaanyuan ng Paglalahad

1. Paglalahad sa Anyong Panuto -pagiisa-isang mga hakbangin sa paggawa ng isang bagay

2.Paglalahad sa Anyong Pagbibigay-Katuturan- pagpapaliwanag ng kahulugan ng salita o diwa

3.Paglalahad sa Anyong Interpretasyon -nagpapaliwanag ng palagay hinggil sa isang layunin

4. Paglalahad sa Anyong Pagkilala- paglalahad sa mga kalagayang pantao

5. Paglalahad sa Anyong Editoryal o Tudling- napapanahong editoryal na punong-puno ng kahulugan at pahiwatig

 

d)      Pangangatwiran (Argumentatib) – may layuning manghikayat at magpapaniwala sa pamamagitan ng makatwirang mga pananalita. Pagpapahayag na may layuning manghikayat at magpapaniwala sa pamamagitan ng  makatwirang mga pananalita

Diskursong Argyumentatib (Pangangatwiran)

• isang anyo o paraan ng pagpapahayag na ang isang katotohanan ay pinagtitibay o pinatutunayan sa pamamagitan ng katwiran o rason kalakip ang mga ebidensya

• kasingkahulugan ng pagbibigay-palagay, paghuhula, pag-aakala, pagsasapantaha at paghihinuha.

• layunin nitong makapagpahayag ng matitinong kaisipan o kaalaman bilang pagpapatunay sa isang maayos, epektibo, at lohikal na pamamaraan

• ang paksa ng pangangatwiran ay tinatawag na proposisyon

 

Dalawang Uri ng Pangangatwiran

1.Pabuod o Inductive Method

• sinisimulan ito sa partikular na pangyayari, katotohanan o kalagayan at tinatapos sa isang katotohanang pangkalahatan sapagkat dinaraanan muna sa iba’t-ibang obserbasyon at paulit-ulit na eksperimentasyon at pagsusuri bago ang paglalahat kapag narating na ang katotohanan o prinsipyo

2.Silohismo o Deductive Method

• pangangatwiran na lohikal na lohikal kung maghayag ng katotohanan

• panghahawakan muna ang isang pangunahing batayan, saka susundan ng pangalawang batayan at dito ngayon ibabase ang konklusyon

 

EDITORYAL

-pinakamahalagang bahagi ng pahayagan o magasin-KALULUWA
-paglalahad ng mga kuru-kuro ng patnugot ng pahayagan na bunga ng isang pag-aaral tungkol sa isang pangyayari sa bayan, pamahalaan, tanghalan, atbp.
-kasasalaminan ng kalakaran, programa at paninindigan ng isang pahayagan lalo na sa isang isyu o pangyayari na may malaking kahalagahan sa bayan
-kababakasan ng kahusayan sa pagmamasid, sapat na kinalaman tungkol sa mga tao at mga bagay-bagay, katalasan ng pagkakilala sa tunay na kahulugan ng mga pangyayari at ang mayamang damdamin ng sumusulat
-kilala rin sa tawag na pangulong-tudling
-maaaring tungkol sa pulitika, relihiyon, sining, edukasyon, isport o kultura

MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT NG EDITORYAL
-subuking hikayatin ang mga mambabasa
-gawing malinaw ang pagpapahayag ng kuru-kuro
-gawing makatwiran ang mga kaisipan, palagay o kuru-kuro
-gawing sistematiko ang paglalahad ng mga kaisipan mula sa simula hanggang wakas
-isang paksa lamang ang talakayin
-huwag mangaral
-huwag  magbigay o gumawa ng mga impormasyon batay sa mga palagay lamang
-hayaang makabuo ng sariling pagpapasya ang mambabasa

BAHAGI NG EDITORYAL
PANIMULA-bumabanggit sa isyung tatalakayin. Karaniwang napapanahon o kalagayan sa lipunan
KATAWAN-nagpapahayag ng opinyon o kuru-kuro ng pahayagan sa pamamagitan ng pagpapaliwanag o paglalahad ng isyu sa paraang madaling unawain at malinaw para sa mga mambabasa. Dito nagbibigay ng tala, ng pagpanig o pagsalungat sa isyu o pagbibigay-halimbawa ang sumulat.
WAKAS-nagpapahayag ng kaisipang nais ikintal. Maaari itong maglagom o magbigay diin sa kaisipang tinatalakay. Dito ipinahahayag ang panghihikayat at pagpapakilos sa mambabasa tungo sa pagbabago.

URI NG EDITORYAL
1. Nagpapabatid-nagpapaliwanag tungkol sa isyu. Nililinaw nito ang mga bagay na may kaugnayan sa kasalukuyang isyu upang matulungan ang mga mambabasa na magkaroon ng buong kaalaman tungkol sa tinatalakay na paksa.
2. Nangangatwiran-lohikal na pinangangatwiranan ang isang panig ng isyu upang patunayan ang isang paninidigan
3. Nanghihikayat-tuwirang nananawagan sa mga mambabasa na suportahan ang isang programa, balak o kilos. Nililinaw rin nito ang dahilan kung bakit dapat susugan ang isang gawain.
4. Nagpapakahulugan o Nagkokomentaryo-ipinaliliwanag ang kahulugan ng balita kaugnay ng iba pang pangyayari
5. Namumuna-ibinibigay ang mga puna at mungkahi hinggil sa isang isyu
6. Nagpapahalaga-pinahahalagahan ang nagawa ng isang tao, pinupuri ang kalagayan ng institusyon o gawain o pinararangalan ang isang dakilang adhikain
7. Nanlilibang-naglalayong libangin ang mambabasa habang nagmumungkahi ng isang makatwirang gawain
8. Nagbabalita-nagpapahayag ng isang natatanging balita na siyang laman ng usap-usapan sa buong kapuluan. Nagbibigay ng opinyon ng editor tungkol sa isyu
9. Sumasalungat-tuwirang pagsalungat sa opinyon ng ibang editor na inilathala sa ibang pahayagan

 

PAGBIBIGAY-DEPINISYON O KAHULUGAN – pagbibigay katuturan sa isang salita o termino

               Sa pagpapahayag, gamitin ang mga salitang pamilyar.sakaling hindi maiwasan ang paggamit ng mga di-pamilyar o mahihirap intindihing salita o konsepto, tulad sa mga salitang teknikal, sayantifik, o kaya’y legal, dahil ganito ang mga rejister ng ispiker ayon sa kanyang kinasanayang profesyon, mas makabubuting paraanin sa paglilinaw ang pagbibigay ng depinisyon.

Mga Uri ng Depinisyon (Paraan ng Pagbibigay Depinisyon)

•  Diksyunaryong definisyon – kumakategorya sa bagay o konsepto at tumitiyak sa mga katangian nito

• Depinisyong istipyulatib – nakakondisyon sa gamit ng salita sa konteksto

• Depinisyong negatibo – nabibigyan ng kaibang pananaw ang isang karaniwang bagay

• Depinisyong eksemplar – o pagbibigay halimbawa, ang isa sa itinuturing na pinakamagaling at pinakagamiting uri ng pagbibigay-definisyon

• Depinisyong kontekswal – inaayon sa partikular na sitwasyon ang gamit ng salita